Ιερά Μονή Σκιαδίου (Παναγίας Σκιαδενής)

Πατήστε τις φωτογραφίες για μεγέθυνση.

Στις νότιες υπώρειες του υψώματος «Σταυρός», επάνω σε μικρό επίπεδο της πλαγιάς, σε πανοραμική τοποθεσία με θέα τον κόλπο της Απολλακιάς, την οροσειρά του Ακραμίτη και την απέναντι Κάρπαθο, νοιτιοδυτικά του χωριού Μεσαναγρός της Νότιας Ρόδου και σε απόσταση 95 χλμ. από την πόλη της Ρόδου δεσπόζει η Μονή του Σκιαδίου ή της Παναγίας της Σκιαδενής.

Η ονομασία (Σκιάδι) οφείλεται στο γεγονός ότι ο χώρος, όπου βρίσκεται η μονή, είναι τόπος σκιερός, ή κατ’ άλλη εκδοχή, στο ότι το ύψωμα του «Σταυρού», που κατά τις πρώτες πρωϊνές ώρες σκιάζει την μονή, μοιάζει με σκιάδιο (πυραμιδοειδές σκέπασμα κεφαλής).

Στο χώρο, όπου σήμερα βρίσκεται η μονή, υπήρχε κατά την αρχαιότητα ειδωλολατρικό ιερό και κατά τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους παλαιοχριστιανική βασιλική, ίχνη της οποίας διακρίνονταν, πριν από την επίστρωση της αυλής, γύρω από το Καθολικό.

Κατά την παράδοση, η μονή οικοδομήθηκε από τρεις μοναχούς, οι οποίοι ασκήτευαν εκεί κοντά, σε ένα μικρό σπήλαιο στην θέση «Ασκηταργός». Εκείνοι κατά την διάρκεια της νύκτας έβλεπαν να λάμπει ένα ουράνιο φως στο μέρος της σημερινής μονής. Ερεύνησαν λοιπόν τον χώρο και βρήκαν την εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, την οποία μετέφεραν στο ασκητήριό τους. Η εικόνα όμως επέστρεψε και πάλι στο ίδιο μέρος και τότε οι μοναχοί, πεπεισμένοι ότι η Θεοτόκος ήθελε να παραμείνει η εικόνα της στο τόπο της ευρέσεως, οικοδόμησαν εκεί μικρών διαστάσεων ναό και κοντά σε αυτόν έκτισαν τα κελλιά του, όπου συνέχισαν την ασκητική βιοτή τους.

Το σημερινό Καθολικό της μονής προέρχεται από δύο διαφορετικές εποχές. Το παλαιό Καθολικό, μικρών διαστάσεων ναΰδριο, σχήματος ελεύθερου σταυρού με τρούλο κτίσθηκε κατά τις αρχές του 13ου αι. Στη βόρεια πλευρά του αποκαλύφθηκαν προ ετών τοιχογραφίες, πιθανώς του 14ου αι., οι οποίες αποτοιχίσθηκαν και μεταφέρθηκαν στα εργαστήρια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Δωδεκανήσου. Οι σωζόμενες σήμερα τοιχογραφίες χρονολογούνται στην μεταβυζαντινή περίοδο. Αργότερα, κατά τον 18ο αι., δυτικά του παλαιού Καθολικού, οικοδομήθηκε ευρύχωρος ορθογωνίου σχήματος χώρος στεγαζόμενος με σταυροθόλια, ο οποίος σήμερα είναι ο κυρίως ναός. Το παλαιό οικοδόμημα αποτελεί σήμερα το Ιερό Βήμα. Μπροστά στον κυρίως ναό οικοδομήθηκε ανοικτός νάρθηκας και στην δυτική πλευρά του υψώθηκε πέτρινο καλαίσθητο κωδωνοστάσιο.

Το συγκρότημα των κελλιών της μονής αποτελούν μεταγενέστερα οικοδομήματα (18ος αι.) εκτός από την σωζόμενη σήμερα μνημειώδη πύλη, η οποία ανάγεται σε προηγούμενη οικοδομική φάση.

Κατά τους νεώτερους χρόνους η μονή γνώρισε ημέρες ακμής επί της ηγουμενείας του Αρχιμ. Ιγνατίου Ζαννετίδη. Τότε επεκτάθηκε το παλαιό Καθολικό και έλαβε την σημερινή μορφή του, κατασκευάσθηκαν το ξυλόγλυπτο τέμπλο και οι εικόνες του, επαργυρώθηκε η εικόνα της Παναγίας του τέμπλου (1866) και κτίσθηκαν νέα κελλιά. Ήταν έδρα της αρχιερατικής περιφέρειας Νοτίας Ρόδου, τόπος καταφυγής των καταδιωκομένων από τους Τούρκους, διατηρούσε σχολείο και ασκούσε πλούσιο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο στην περιοχή.

Πολλές φορές λεηλατήθηκε από τους κατακτητές (Τούρκους, Ιταλούς και Γερμανούς) αλλά επέζησε όλων των δηώσεων και καταστροφών, έχοντας από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα σταθερή διαχρονική παρουσία στην θρησκευτική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή της περιοχής.

Η θαυματουργή εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, που βρέθηκε από τους τρεις κτίτορες της μονής, σώζεται μέχρι σήμερα στην μονή. Είναι μικρών διαστάσεων (18x13 εκ.), έργο πιθανώς των 10ου ή 11ου αι., που, σύμφωνα με την σωζόμενη επιγραφή, επαργυρώθηκε την 25η Σεπτεμβρίου του έτους 1818, και φυλάσσεται μέσα σε περίτεχνο προσκυνητάριο στο Ιερό Βήμα του Καθολικού.

Με την πάροδο του χρόνου η ευλάβεια των πιστών μετατέθηκε προς την νεώτερη Εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, η οποία κοσμεί το τέμπλο, αριστερά της Ωραίας Πύλης. Κατά την περίοδο από την τέταρτη Εβδομάδα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ως την Κυριακή του Θωμά λιτανεύεται στην Χάλκη και στα χωριά της Νότιας Ρόδου.

Η λιτανευτική περιοδεία της εικόνας αρχίζει από την Χάλκη και καταλήγει στον Μεσαναγρό. Μάλιστα κατά την διάρκεια του έτους πολλές φορές διανυκτερεύει σε σπίτια ευσεβών ιδιωτών, σύμφωνα με την επικρατήσασα παλαιά συνήθεια, όπου, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται, «την ξενυχτούν» με προσευχές και ειδικά λαϊκά άσματα.

Η μονή πανηγυρίζει την 8η Σεπτεμβρίου, την εορτή του Γενεσίου της Υπεραγίας Θεοτόκου, κατά την οποία τελείται και η Σύναξη της θαυματουργής εικόνας της Θεομήτορος.

Είναι ανδρώα μονή και σε αυτήν εγκαταβιώνουν τέσσερις μοναχοί με ηγούμενο τον Αρχιμ. Γεννάδιο Συμιακό.

ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

http://www.imr.gr/content.php?menuid=3&id=51